‘Sails’: drie litho’s van Dan Flavin

Dan Flavin is vooral bekend geworden als lichtkunstenaar, maar hij etste en lithografeerde ook. Prachtig, minimalistisch werk, vaak gebaseerd op zijn ontwerpen voor lichtinstallaties, maar ook de zeilen van zeilboten vormen een geliefd onderwerp van zijn teken- en graveerkunst.

Traditie
Aanvankelijk ging Flavin het maken van grafische kunst uit de weg. Wat hij om zich heen gemaakt zag worden, gleed volgens hem in veel gevallen af naar “louter mechanische, commerciële reproductie”, zo verklaart hij in de catalogus van een tentoonstelling in de Staatliche Kunsthalle Baden-Baden, voorjaar 1989, gewijd aan zijn werk. Maar midden jaren zeventig pakt Flavin de grafische kunst op. Hij toont zich voorstander van het aloude grafische ambacht in de traditie van de grote meesters, zoals Dürer, Rembrandt en Goya. Daarbij hoort het directe tekenen op plaat of steen en drukken in kleine oplages (Poetter, 1989, p. 38-39). In deze periode loopt Flavin rond met koperplaatjes waarop hij spontane etsen maakt.

Zeilen
Over zijn fascinatie voor zeilen vertelt Flavin dat hij vanaf omstreeks 1960 veelvuldig tekenend langs verschillende kusten te vinden was. Hij tekende uit de vrije hand wat hij waarnam. Midden jaren tachtig raakte hij gefascineerd door de zeilen van de zeilboten die hij zag varen en begon hij die te tekenen. De scheepsrompen vond hij minder interessant en liet hij weg.
Het potlood maakte plaats voor houtskool en donkerblauw vetkrijt. Als vanzelf begon hij te denken aan papier met driehoekige vormen, maar dat paste hij vooral toe in etsen en litho’s, zoals in de suite ‘Sails’.

In de eerder genoemde tentoonstellingscatalogus vertelt Flavin dat hij zich dieper in de geometrische aspecten van het zeil had willen storten, maar tijdgebrek – in die tijd eisten zijn neonlichtinstallaties alle aandacht op – hield hem daarvan af (Poetter, 1989, p. 45-46).
Opmerkelijk is hoe Flavin zijn fascinatie voor de zeilen van de zeilboten verklaart: hij zag de zeilen van de boten, “ver weg in de weidsheid van de golven, als zinnebeeld van een groots zelfbevredigend gebaar, als teken van menselijke onafhankelijkheid” (Poetter, 1989, p. 46).

Starnberger See
Een vroeger voorbeeld van Flavins fascinatie voor het zeilschip én van zijn informele etstechniek is te vinden in de kleine (en zeldzame) ets die Olla Art eerder aanbood van Dan Flavin: ‘Sailing slowly on the Starnberger See’ (1975). Deze ets heeft – samen met de (nog zeldzamer) ets ‘Henriette reading’ – inmiddels een nieuwe eigenaar gevonden.
De Starnberger See is een meer nabij München. Flavin verbleef daar geregeld op uitnodiging van Heiner Friedrich, een Münchense kunsthandelaar die hem vertegenwoordigde. Flavins veelvuldige verblijf in Duitsland had mogelijk mede te maken met zijn ‘roots’: in de tentoonstellingscatalogus van Poetter vertelt Flavin dat voorouders van zijn moeder aan het eind van de negentiende eeuw vanuit Duitsland naar de Verenigde Staten waren geëmigreerd (Poetter, 1989, p. 7).

Informatie
De suite ‘Sails’, als nrs. 66, 67 en 68 beschreven en afgebeeld in Poetter (1989), kan worden gezien als triptiek. Wel bestaat er nog een vierde, duidelijk verwante ‘Sails’-litho. Deze werd eveneens door de Amsterdamse lithograaf Rento Brattinga gedrukt, maar een jaar eerder (in 1985). In de catalogus van Poetter (1989) staat hij beschreven als nr. 54.
Een korte biografie van Dan Flavin en meer informatie over de suite ‘Sails’ vindt u hier. Voor prijsinformatie, informatie over conditie, extra foto’s, bezichtigingsmogelijkheden e.d. kunt u ons het beste mailen: info@olla-art.com.