Fenix, nieuw kunstmuseum over migratie

De havenloods waarin het museum is ondergebracht, dateert uit 1923. Hij werd ontworpen door architect Cornelis van Goor en gebouwd in opdracht van de Holland-Amerika Lijn. Ooit – toen nog San Franciscoloods geheten – was dit de grootste op- en overslagloods ter wereld.

In de Tweede Wereldoorlog bliezen Duitse troepen de kades op. De loods werd zwaar getroffen. Bovendien werd in 1948 een deel van het gebouw door brand verwoest. Het gebouw werd herbouwd, maar als twee afzonderlijke gebouwen: Fenixloods I en Fenixloods II. Na een ingrijpende en respectvolle restauratie is de aloude loods uit haar as herrezen, verrijkt met het ontwerp van Ma Yansong, en heeft het zijn nieuwe bestemming als Fenix, kunstmuseum over migratie gekregen.
Vanuit Fenix kijk je uit over de kades waar ooit talloze emigranten met de Holland Amerika Lijn naar Amerika vertrokken.

Verhalen van migranten
In Fenix is werk te vinden van internationaal bekende kunstenaars zoals Shilpa Gupta, Steve McQueen, Rineke Dijkstra en Kimsooja. Bij de selectie zijn raakvlakken gezocht met het thema migratie. Uiteraard is er veel aandacht voor de verhalen van migranten, in tekst en in beeld.
Beneden in het gebouw vind je ‘Plein’, een overdekt en openbaar toegankelijk stadsplein in het gebouw, met horeca en culturele activiteiten.

Droom en Daad
Fenix is een initiatief van Droom en Daad. Deze stichting draagt sinds 2016 bij aan kunst en cultuur in Rotterdam. Droom en Daad ontwikkelt nieuwe culturele projecten en stimuleert initiatieven die de creativiteit, diversiteit en geschiedenis van de stad weerspiegelen.

Nieuwe Instituut
Aansluitend aan een bezoek aan Fenix, is een bezoek aan het Nieuwe Instituut niet onlogisch. In het Nieuwe Instituut, dat pal naast het fameuze Depot van Museum Boijmans Van Beuningen is gelegen, loopt momenteel de tentoonstelling ‘Ma Yansong – Architectuur en emotie’. Daarin staat het werk van architect Ma Yansong, de ontwerper van de Tornado van Fenix, centraal.

Gedurfd
Ma Yansong leidt, samen met Dang Qun en Yosuke Hayano, het wereldwijd opererende architectenbureau MAD Architects. Sinds zijn oprichting in 2004 verlegt MAD de grenzen van de hedendaagse architectuur door de relatie tussen mens, natuur en gebouwde omgeving opnieuw vorm te geven. Met werk dat niet alleen maar functioneel is, maar de individuele ervaring versterkt en de zintuigen prikkelt. De tentoonstelling voert je mee langs Ma Yansongs ideeën en werkwijze: van zijn kritiek op modernisme en globalisering, tot zijn gedurfde, vloeiende ontwerpen – van woningen en artistieke installaties tot grootschalige culturele en commerciële complexen.

Migratie: ook thema in Amsterdam
Ook in Amsterdam is migratie een museumthema. Op 10 juli aanstaande (even geduld dus nog!) opent in het Van Eesteren Museum de tentoonstelling ‘Tussen tompouce en baklava’. De tentoonstelling is ontwikkeld door interdisciplinair kunstenaar en ontwerper Emin Batman, daarbij ondersteund door Hale Albayrak en Havva Meializade. De tentoonstelling staat in het teken van de zestigste verjaardag van de wervingsovereenkomst die ten grondslag lag aan de komst van Turkse gastarbeiders naar Nederland.
Centraal in de tentoonstelling staat het welbekende gebak uit de Turkse en Nederlandse keuken: baklava en de tompouce. Als speelse maar krachtige metaforen verbeelden deze lekkernijen de verweven ervaring van ‘ergens bij horen’. Op deze manier toont de tentoonstelling de rijkdom die culturele diversiteit en interculturaliteit kan brengen.
De tentoonstelling belicht een cruciaal moment in de Nederlands-Turkse migratiegeschiedenis, en vindt niet zonder reden plaats in het Van Eesteren Museum, in een van de meest diverse wijken van Amsterdam.

Van Eesteren
Het Van Eesteren Museum werd opgericht in 2010 en staat in Amsterdam Nieuw-West, aan de rand van de Sloterplas. Het vertelt het verhaal van de grote stadsuitbreidingen, die na de Tweede Wereldoorlog hun beslag kregen in de vorm van de westelijke tuinsteden. Stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren (1897-1988), naar wie het museum is vernoemd, had hierin het voortouw. De tuinsteden boden soelaas voor de naoorlogse woningnood. Door de komst van gastarbeiders in jaren zestig en de gezinshereniging in de jaren zeventig, veranderde de bevolkingssamenstelling in deze wijken drastisch. Het overgrote deel van de huidige bewoners heeft een migratieachtergrond.